Trong quá trình chăn nuôi tại Trại Gà Online, tôi từng đối mặt với một ổ dịch khiến hơn 40% đàn gà con tử vong chỉ trong vài ngày. Sau khi được thú y kiểm tra, nguyên nhân chính là bệnh Newcastle ở gà, hay còn gọi là bệnh gà rù. Đây là căn bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm, lây lan nhanh và nếu không phát hiện kịp thời, tỷ lệ chết có thể lên đến 100%.
Bệnh Newcastle ở gà là gì?
Bệnh Newcastle ở gà là bệnh truyền nhiễm do virus thuộc nhóm Paramyxovirus gây ra. Có thể ảnh hưởng đến nhiều loài gia cầm: gà, vịt, ngan, ngỗng. Thời gian ủ bệnh: 2 – 15 ngày, tùy chủng virus.
Tôi nhận thấy khi một vài con trong đàn nhiễm bệnh, chỉ sau 3 ngày, cả chuồng gà hơn 200 con đều có triệu chứng bệnh Newcastle ở gà.
Các thể bệnh và biểu hiện của bệnh Newcastle ở gà
Theo tài liệu từ alovet.com.vn và trải nghiệm cá nhân, bệnh chia thành 3 thể:
Thể quá cấp tính
- Gà ủ rũ, xù lông, đầu sưng phù, mào tím tái.
- Khó thở, ho, phân có máu, đầu ngoẹo sang một bên.
- Thần kinh: liệt, mổ không trúng thức ăn.
- Tỷ lệ chết gần 100% trong 1–3 ngày.
Thể cấp tính
- Sốt cao 42,5 – 43°C, bỏ ăn, giảm đẻ rõ rệt.
- Chảy dịch mũi, tiêu chảy phân xanh.
- Triệu chứng thần kinh: cổ vẹo, co giật.
- Tỷ lệ tử vong đặc biệt cao ở gà con.
Thể mạn tính
- Xuất hiện ở giai đoạn cuối ổ dịch.
- Gà chậm lớn, còi cọc, trứng vỏ mềm.
- Tổn thương thần kinh khiến gà mổ không trúng thức ăn.
Thực tế, tôi đã gặp trường hợp bệnh Newcastle ở gà con chỉ mới 12 ngày tuổi: cổ ngoẹo, liệt cánh, bỏ ăn, và chết trong vòng 48 giờ.
Biểu hiện tiêu hóa và hô hấp điển hình
- Phân xanh, lẫn máu, có nhầy.
- Mào, mỏ sưng tím.
- Ho khan, thở khò khè, hắt hơi.
- Mệt mỏi, uống nước nhiều nhưng ăn ít.
Khi mổ khám, tôi thấy bệnh tích Newcastle ở gà rõ rệt: dạ dày xuất huyết lấm tấm, khí quản viêm loét, não có xuất huyết.
Chẩn đoán bệnh Newcastle trên gà
Để xác định chính xác:
- Dựa vào triệu chứng bệnh Newcastle ở gà và bệnh tích.
- Phản ứng huyết thanh học: HA, HI.
- Xét nghiệm kháng thể huỳnh quang (cho kết quả nhanh, chính xác).
Tôi từng nhầm lẫn giữa bệnh Newcastle dịch tả gà và cúm gia cầm, nhưng nhờ xét nghiệm HI tại thú y, mới xác định đúng bệnh.
Phòng bệnh Newcastle ở gà
Từ kinh nghiệm thực tế và khuyến nghị, tôi áp dụng:
- Vaccine Newcastle: tiêm phòng từ 5–10 ngày tuổi, nhắc lại sau 14 ngày.
- Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, khử trùng bằng vôi bột hoặc hóa chất.
- Cách ly gà mới nhập ít nhất 10 ngày.
- Bổ sung vitamin, thuốc bổ để tăng sức đề kháng.
Sau khi tiêm phòng đều đặn, đàn gà tại trại tôi đã giảm 70% nguy cơ tái phát dịch.
Cách điều trị bệnh Newcastle ở gà
Thực tế, không có thuốc đặc trị virus, nhưng có thể áp dụng:
- Kháng thể Newcastle: giúp giảm tỷ lệ chết trong 24–48 giờ đầu.
- Thuốc trị bệnh Newcastle ở gà: dùng thuốc hỗ trợ hô hấp, điện giải, vitamin.
- Cách ly gà bệnh, bổ sung dinh dưỡng, tăng sức đề kháng.
- Luôn điều trị theo hướng dẫn thú y để tránh sai lầm.
Khi tôi dùng kháng thể kết hợp vitamin C, tỷ lệ sống sót trong ổ dịch tăng từ 20% lên 55%.